Pazar el yakıyor

Dövizdeki artışla başlayan ekonomik kriz, vatandaş açısından en çok semt pazarlarını etkiledi. Üretim azlığı nedeniyle, ithal de edilemeyen soğan fiyatları, depolardaki soğanın çürümesi nedeniyle yine yükselişe geçti. Pazarda 5 ila 8 lira arasında satılan ve ev hanımlarının hemen her yemekte kullandığı soğanı alamayan vatandaş artık isyan ediyor

Soğan fiyatlarının artışı ile ilgili bilinen problem soğuk hava depolarında olan soğanların hastalık kapması. Ama vatandaş bunu devletin teşvikinin az olmasına bağlıyor. Patates, soğan satan Pazar esnafı soğuk hava depolarının hastalık kapmasıyla ilgili, “Kimse çiftçiye sahip çıkmıyor, normalde ekim olduktan sonra ürüne ilaç atılması gerek. Sonra da depoya konulurken ilaçlanması gerek. Eskiden ilacı 2 bin, 3 bin liraya alıyorduk. Şimdi 4 binleri buldu. Çiftçi bu parayı karşılayamıyor. Nereye giderseniz gidin çiftçinin borçlu olduğunu göreceksiniz. İnsanlar bir şey ekmek için borca girip, hasadını sattıktan sonra borcunu ödüyor. Hal böyle olunca çiftçinin mahsulü de elinde kalıyor. Hem vatandaş mağdur oluyor hem çiftçi hem de aradaki biz satıcılar” diyerek duruma açıklık getirmeye çalıştı. Ayrıca mazot fiyatlarında adilsizlik olduğunu vurgulayan pazar esnafı, “Yatına mazot alan 2 liradan alıyor. Biz mazotu aldığımızda 6 buçuk lira ödüyoruz” diyerek masrafları karşılamakta zorlandıklarını belirtti.

Pahalı oldukça tatlı oluyor

Pazar esnafı Hüseyin Karataş da soğan ekimi için teşvik olması gerektiğini belirtti. Karataş, “Bu saatten sonra yapacak bir şey yok artık. Şimdi pahalıya satmamız gerekiyor. Ama seneye şartların daha da iyileştirilmesi lazım. Eskiden böyle değildi. Soğanın fiyatı artardı ama 1 lirayken 2 lira olurdu. Şimdi öyle değil bir hafta bakıyoruz 2 lira sonra bir bakıyoruz 7 lira olmuş. Vatandaş da şaşkın biz de şaşkınız. Bunun sebebini depodaki ürünlerin çürümüş olması olduğunu söylüyorlar bize. Ama biz de tam olarak ne oluyor bilmiyoruz” dedi. Pazara gelen vatandaşın soğanın fiyatına tepki gösterdiğini söyleyen Karataş, “Bize çok kızıyorlar, ben de esnaf olarak onlara hak veriyorum. Bir şey dediklerinde tepki göstermiyorum. Zaten ne diyebilirim ki parası olan alıyor. Ama parası olmayan şikâyet ediyor haklı olarak” diyerek vatandaşın haklı olduğunu dile getirdi.

“Artık güvenemiyoruz”

Pazara gelen vatandaş da pazardaki fiyatların pahalı olmasından yakındı. Her hafta farklı fiyatlarla karşılaştığını dile getiren bir vatandaş, “Bu kadarı haksızlık. Pazara bir şeyler almak için geliyoruz, alamıyoruz. Bak şimdi soğanın kilosu 5 lira olmuş. Bugün soğan alamadan eve gideceğim. Pazarcıya da kızamıyorum. Onlar da halden fazla alıyorlar. Ama biz de alamıyoruz. Artık güvenemiyoruz. Şimdi soğan yok deyip pahalıya satmaya çalışıyor olabilirler. Şimdi pahalıyken daha sonra bir bakıyoruz soğan ucuzlamış. Ne olacağını kestiremiyoruz artık” diyerek sitem etti.

Domatesin ateşi bu hafta düştü

Son zamanlarda artan fiyatları ile dikkat çeken domates bu hafta düşüşe geçti. Domates fiyatının düşmesi hakkında konuşan pazar esnafı Hanife Yıldırım, “Geçen hafta domatesin fiyatı daha yüksekti. Bu hafta biraz daha düştü. Bunun sebebi ise daha önceki mahsullerin yayladan gelmesiydi. Yayladaki mahsul bitince otomatikman fiyatlar da yükseldi. Şimdi sahildeki mahsul çıkmaya başladı. Dolayısıyla fiyatlar da düşüşe geçti” dedi. Ayrıca ihracat zamanlarında fiyatların genel olarak yükseldiğini söyleyen Yıldırım, ihracat dönemi bitince fiyatların da düştüğünü söyledi.

Fileye geçiş

File poşete geçişin konuşulduğu son zamanlarda halk, bu geçişisin zor olduğunu söylüyor. File poşetlerin sağlık açısından daha faydalı olarak bilinse de, vatandaş kullanımının zor olacağını düşünüyor. Bir vatandaş, ”Keşke olsa öyle bir imkan. Sağlık açısından daha iyi. Ama öyle bir şey olması çok zor. Olsa biz de alırız fakat insanlara bunu alıştırmak çok zor” dedi. Bir pazar esnafı ise, “Bu durum bakıldığı zaman güzel. Ama pazarda uygulamak çok kolay olmaz. Markette daha kolay olur. Ama buraya insanlar gelip çeşit çeşit meyve sebze alıyor. Kaç çeşit için kaç tane file alacak. Mecbur biz poşet vermek zorundayız, onlar da almak zorunda” dedi. Poşetin kilogram fiyatına çok zam geldiğini söyleyen pazar esnafı eskiden kilosunu 7 liraya aldığı poşete şimdi 12 liraya aldığını söyledi.

“Zaten çok alamıyoruz”

Pazara alışverişe gelen Serap Aksoy file poşetleri konusunda, “hangi birini fileye koyacağız” diyerek insanların bu durumla başa çıkamayacağını belirtti. Zaten çok alamıyoruz diyerek sözlerine devam eden Aksoy, “Fiyatlar çok yüksek, Türkiye’de yetişen bir şeyi bu kadar pahalı yememiz biraz garip geliyor bana. Üretim azaldı, üretim azaldığı için de verim azaldı. Artık kimse çiftçinin arkasında durmuyor” dedi. Artık pazara çıktığında her şeyden daha az aldığını söyleyen Aksoy, “Domatesi yazın bile pahalı yedik. Eskiden kışa hazırlık için konserve yapardık. Bu sene yapamadık. Daha önce hiç böyle olmamıştı” diyerek bu durumdan üzgün ve kızgın olduğunu belirtti. Önlem olarak her şeyden kısmak zorunda kaldıklarını söyleyen Aksoy, ülkede teşvik olmadığını, artık her şeyin yurt dışından ithal edildiğini vurguladı. Bu durumdan memnun olmadığını ekleyen Aksoy,  “Neden ülkemizde yetişen şeyleri başka yerlerden alıyoruz? Nasıl yetiştirdiklerini bile bilmiyoruz. Bizim eskiden meyve sebzede ithalata ihtiyacımız yoktu. Ama maalesef artık aynı şeyleri söylemek söz konusu değil” dedi. DİLAN ERAY

KUTU:

Domates: 3 TL

Soğan: 7-8 TL

Mandalina: 2

Biber: 3-4 TL

Patates: 4 TL

Muz: 5 TL